Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işaretlerdir.
Bir yörenin herhangi bir ürünü, meyvesi, taşı, madeni diğer yörelerde üretilenlerden farklı olabilir veya bir yörede üretilen bir halı, kilim, kumaş, çini vb. bir ürün herhangi bir nedenle ün kazanmış olabilir. Bu ürünlerin üzerinde o yörenin adının kullanılması, tüketiciler tarafından o ürünün belli bir kaliteye sahip olduğu şeklinde algılanabilir. Tüketiciler söz konusu yöre adıyla satılan ürünleri, o yörenin adına belli bir güven duyarak aynı nitelikteki diğer ürünlere tercih edebilirler.
Coğrafi İşaret tescili; Coğrafi işarete konu ürünün kalitesinin korunması ve belli bir standartta üretiminin sağlanması ve Coğrafi işaret konusu yörede üretim yapan üreticilerin tescilin sağladığı korumadan öncelikli olarak yararlanmasını sağlar.
Ülkemizin kültürel zenginliği ve biyolojik çeşitliliği incelenecek olursa, birbirinden farklı, birbirinden değerli yüzlerce, hatta binlerce ürünümüzün var olduğu açıkça görülecektir. Coğrafyamızdan aldığımız bu mirası gelecek nesillerimize tüm özgünlüğü ile aktarabilmek için korumak, tescil ettirmek gerekmektedir.
Hangi ürünler Coğrafi İşaret olarak tescil edilebilir?
Coğrafi işaret tescili için temel şart ortak özellikler içeren bir ürün ve bu ürünün anıldığı yöre adını taşıyan markadır. Ancak buradan her ortak özellikteki ürün ve yöre adı anlaşılmamalıdır. Örneğin Bursa Kestane Şekeri ortak özellikteki kestanelerden yine ortak özellikteki üretim yöntemiyle “özel bir mamül” üretilmesi ve bu “özel mamüle” “Bursa Kestane şekeri” denilmesi coğrafi işaret konusudur. Ancak, Bursa’da veya başka bir yerde, örneğin Kocaeli ’de bir yöredeki işletmelerin Manisa’dan (veya Çin’den) ortak özelliklerde kestane getirip, ortak üretim metotları ile yine bir kestane şekeri üretmesi ve buna “Kocaeli Kestane şekeri” demesi bir coğrafi işaret konusu değildir. Hatta hayali olarak örnek amaçlı üretilen “Kocaeli Kestane şekeri” daha lezzetli olsa bile, daha çok tanıtılsa bile bu bir yöresel marka, coğrafi işaret değildir. Çünkü Bursa Kestane Şekerinde olduğu gibi coğrafi işarette zamanla, “doğal olarak” oluşmuş, bir nevi kendi kendine ortaya çıkmış bir yöresel ürün ve isim olmalıdır. Halk o ürünü zaten o yörenin ismi ile bilmiş olmalıdır. Ondan sonra ortak özellikler ve ortak isim şartı gelir. Ancak buradan coğrafi işaretin pazarlama ve fikrî mülkiyet konusu olmadığı, kendi kendine oluşan bir yöre ismi olduğu anlaşılmamalıdır. Coğrafi işaretin asıl başarısını arttıran, yörenin tanınırlığını ve ondan da önemlisini gelirini arttıran etkili marka ve fikrî mülkiyet yönetim aktiviteleridir.
Tescilli Coğrafi İşaretlere Örnekler ;
ŞANLIURFA BİBERİ (ŞANLIURFA BELEDİYE BAŞKANLIĞI)
İZMİT PİŞMANİYESİ(KOCAELİ ESNAF VE SANATKARLAR ODALARI BİRLİĞİ)
KAYSERİ SUCUĞU (KAYSERİ TİCARET ODASI)
KAYSERİ PASTIRMASI (KAYSERİ TİCARET ODASI)
ÇİMİN ÜZÜMÜ(ERZİNCAN ÜZÜMLÜ BELEDİYESİ)
ERZİNCAN BAKIR İŞLEMECİLİĞİ
GEMLİK TÜRK ATI (ASKERİ VETERİNER OKULU VE EĞİTİM MERKEZİ KOMUTANLIĞI)
KARS TÜRK ÇOBAN KÖPEĞİ (ASKERİ VETERİNER OKULU VE EĞİTİM MERKEZİ KOMUTANLIĞI)